Wat gebeurt er bij een slaaptekort?
Van slapen ga je je beter voelen, maar het belang van slapen gaat veel verder dan het verbeteren van je gevoel of er beter uit zien de volgende morgen. Adequate slaap is een essentieel deel van een gezonde leefstijl, en kan positief bijdragen aan je hart, je lichaamsgewicht, je geest, je stemming en meer. En hoewel er geen ‘magic number’ is, lijkt er consensus te bestaan dat volwassenen tenminste van 7 tot 8 uur slaap per nacht dienen te genieten.
Je zou je kunnen afvragen waarom we moeten slapen. Over het antwoord is nog geen echte consensus, maar de verklaring moet waarschijnlijk gevonden worden in een combinatie van onderstaande redenen.
Waarom is voldoende slaap belangrijk:
- Behoud van energie – slapen kost minder energie dan wakker zijn.
- Reorganisatie van onze gedachten, herinneringen en de informatie die we gedurende de dag hebben vergaard.
- Fysiek herstel – gedurende onze slaap herstelt ons lichaam.
- Psychologisch herstel – onze hersenen herstellen tijdens onze slaap.
Samenvattend heeft slapen waarschijnlijk dus vooral een herstelfunctie, en draagt het bij om de batterij weer op te laden. Maar wat gebeurt er nu als we niet lang genoeg slapen en dus wellicht niet geheel zijn hersteld? Sommige mensen denken dat het missen van deze periode van herstel direct voor een dreiging van de gezondheid zorgt, of dat chronisch slaapgebrek de levensduur verkort of het ziektecijfer verhoogt. Toch hoef je je niet direct zorgen te maken als je een paar nachten wakker ligt, de halve nacht ligt te woelen, of een tijdje slecht slaapt. Directe nadelige gevolgen voor de gezondheid door minder slapen zijn waarschijnlijk minimaal. De berichten over gezonde mensen die slechts een beetje of geen slaap nodig hebben lijken deze blik te ondersteunen.
Aan de andere kant kunnen we niet stellen dat slaapgebrek, zeker als dat langdurig is, geen enkel gevolg heeft. Los van het mogelijke vermoeide gevoel dat je kan bekruipen als je een tijdje te weinig slaapt is er ook sprake van een aantal concrete effecten.
Dit zijn de effecten van een slaaptekort:
- Verhoogde eetlust – mensen die minder dan 7 uur slapen voelen zich 26% minder vol na hun ontbijt.
- Vertraagd metabolisme – slaaptekort activeert een aantal processen in je lichaam, wat je metabolisme vertraagt.
- Verlaagde testosteron-productie.
- Veranderde balans tussen vet- en spiermassa – slaaptekort leidt tot minder vetverbranding en meer verlies van spiermassa.
- Verhoogde insulineresistentie – leidend tot verhoogde kans op diabetes type 2.
- Afgenomen cognitieve vaardigheden – verlaagde concentratie, productiviteit, efficiëntie en vaardigheid om beslissingen te maken.
- Verhoogde vatbaarheid voor ontstekingen – het immuunsysteem wordt onderdrukt.
- Veroudering van de huid – verhoogd cortisol zorgt voor negatief effect op huid.
- Verhoogde kans op depressie – verband is niet heel duidelijk maar depressie en slaapgebrek gaan heel vaak samen.
Alles tezamen zorgt dat voor een situatie waarin de ontwikkeling van obesitas, hoge bloeddruk en suikerziekte wordt gestimuleerd en de bestaande endocriene (hormonale) condities kunnen verergeren.
